Outer-Inner-Secret

de Bambu-visie op persoonlijke groei

In het werk maken wij dankbaar gebruik van een onderscheid dat het boeddhisme aanbrengt tussen drie niveaus van bewustzijn: outer, inner & secret.
Het zijn verschillende perspectieven of oriëntaties op de werkelijkheid, die alledrie tegelijk geldig zijn en ieder hun eigen waarheid bevatten.

Deze driedeling beschrijft het lineaire (of horizontale) ontwikkelingsproces dat we als mens te doorlopen hebben en daarmee ook onze potentie om steeds verder te groeien: van een materialistisch/praktisch perspectief (outer), via een innerlijk voelend en creatief perspectief (inner), naar een 'holistisch' of heilig perspectief (secret).

Behalve een lineaire ontwikkelingsweg, zijn deze drie niveaus van bewustzijn ook ieder moment al voor ons toegankelijk en zijn ze gelijktijdig en naast elkaar waar, ongeacht het stadium van je ontwikkeling. Want behalve onze fysieke omstandigheden, zijn onze gevoelens en innerlijke bewegingen (of we ons daar nu van bewust zijn of niet) altijd medebepalend voor ons handelen, en ook 'het heilige of goddelijke plan' voltrekt zich al aan ons... of we daar nu weet van hebben of niet.

De kunst van het begeleiden

De kunst van het begeleiden bestaat eruit mensen te helpen op deze lineaire ontwikkelingsweg (van uiterlijke waarheid, naar innerlijk waarheid, naar heilige waarheid) als ook deze drie bewustzijnsniveaus in ieder moment voor hen toegankelijk en ervaarbaar te maken.

Outer: de Basis

Met iemand die in praktische zin z'n leven niet op orde krijgt, iemand die zijn dagen niet kan structureren, die het niet lukt om zich aan bepaalde afspraken en verplichtingen te houden of zich verliest in bijvoorbeeld een drank of gok-verslaving, gaat het allereerst om hulp op dat meest basale niveau. Zelfzorg is dan het onderwerp. Gezonde ego-kwaliteiten moeten (weer) aangesproken en gestimuleerd worden.

De reguliere hulpverlening biedt op dit niveau meestal gedragstherapeutische hulp: maak een schema voor de dag, stop na drie glazen, neem rust, ga hardlopen etc... Dat soort praktische wenken hebben zeker zin, maar in onze optiek is er in zulke gevallen ook altijd aandacht nodig voor de onderliggende niveaus van het probleem. Wij geloven niet dat dergelijke problemen werkelijk opgelost kunnen worden op het niveau waarop ze zich aandienen. Door op wilskracht en discipline je gedrag te veranderen, ben je er meestal niet. Uiterlijke problemen hebben altijd innerlijke aanleidingen. Wanneer we het probleem willen oplossen op het niveau waarop het zich aandient, komen we meestal niet verder dan compromissen of wilsbesluiten. De werkelijke oplossing van een probleem is altijd ruimer dan het niveau waarop het zich aandient.

Inner: van Overleven naar Ervaren

De hulpvragen bij binnenkomst gaan meestal over de uiterlijke thema's: over ontevredenheid met de omstandigheden of met het eigen functioneren, over chronische vermoeidheid, over terugkerende problemen in de omgang met mensen, over belemmerende patronen of onverklaarbare boosheid of lichtgeraaktheid, over het vastlopen van relaties en initiatieven. De begeleiding is dan gericht op zowel het verkennen van het 'uiterlijk' thema als op het maken van de overgang naar een meer innerlijke niveau; wat ook de overgang is van denken naar voelen, van een lineaire oriëntatie naar contact maken met hier-en-nu, van intellectuele beschouwing naar de afstemming op de gevoeligheid en het intuïtieve weten van onze energie en ons lichaam.

Het toestaan van je eigen persoonlijke ervaring, voorbij woorden en concepten, geeft dikwijls al direct meer ruimte. Als je niet anders hoeft te zijn dan je bent, kun je uitademen en rust vinden waar je bent.

In de opleiding leer je om met je cliënten de uiterlijke omstandigheden naar de innerlijke ervaring te vertalen, zodat je cliënten betrokken raken op hun eigen beleving, thema's en motieven. Dat brengt meer zelfkennis en een toenemende soepelheid om eigen ervaringen te omarmen en betekenis te geven. Zo leert de cliënt zich steeds makkelijker toe te vertrouwen aan de altijd weer veranderende stroom van het leven zoals die zich innerlijk aan ons openbaart.

Natuurlijk willen de meeste mensen ergens vanaf. Van een probleem of een frustratie of van sombere gevoelens. Natuurlijk willen we weg uit patronen die zich zinloos lijken te herhalen, weg uit niet-inspirerende omstandigheden, weg uit vastgelopen relaties.. We proberen weg te komen van het ene (weg van pijn bijvoorbeeld) door te streven naar het tegendeel (vreugde in dit geval). En als we dat vinden, dan willen we dat graag fixeren en vasthouden. Maar het leven biedt ons 'ups' en 'downs'. Alleen de 'ups' willen is net zoiets als op een wip zitten en eigenlijk alleen maar boven willen blijven. Hoe ruimtelijk het boven ook is .. we ervaren het plezier van de speeltuin alleen als we in beweging blijven, als we ook weer naar de grond durven gaan. Op en neer en heen en weer...

In de opleiding leer je de dynamiek van het leven te vertrouwen en te begrijpen en daarin anderen te begeleiden. Niet de ene staat van zijn vermijden of 'achter je te laten' om de andere na te streven, maar durven meebewegen met de polariteiten.

Het toestaan van de levende stroom van ervaringen markeert de overgang van overleven naar ervarend leven. Het op biologische principes gebaseerde 'overleven' kan ons in een vrijwel permanente vlucht- of vecht-modus houden. Terwijl de aanvaarding van voortdurende verandering ons naar een veel rijker en creatiever innerlijk gebied brengt.

Secret: de weg van de ziel

Vaak stopt de begeleiding niet wanneer het oorspronkelijke probleem verhelderd of opgelost is. De cliënt is dan gaandeweg steeds meer geïnteresseerd geraakt in zichzelf en in zijn of haar eigen dieptes en is ook gaan zien dat juist via verwarring en pijn zich de innerlijke thema's en potenties aandienen, die gekend en ervaren willen worden.
Thema's waar we instinctief vanaf willen, maar die zich niet laten wegsturen, omdat ze kennelijk niet door het 'ik' gestuurd of bepaald worden, maar (vaak tegen alle weerstand van het 'ik' in) door onze psyche en onze ziel aan de oppervlakte worden gebracht en nadrukkelijk om onze aandacht vragen.
Wanneer we die bewegingen in onszelf serieus gaan nemen, markeert dat de overgang van onze weg willen 'bepalen', naar onze weg 'volgen'. Dat is het punt waar het 'ik' dienstbaar wordt aan wat groter is.

Hetzelfde geldt voor de begeleidersrol: je hebt een stevig 'ik' nodig om anderen op een verantwoorde manier te kunnen begeleiden, in de zin van genoeg persoonlijke durf en gedegen kennis en ervaring. Maar uiteindelijk is het ook niet het 'ik' van de begeleider die het werk doet. De klant moet niet gaan doen of begrijpen wat jij als waarheid ziet, maar zijn of haar eigen zielenweg gaan volgen.
Waar je als begeleider in eerste instantie nog de leiding neemt en de weg uitstippelt, is je eigenlijke houding en functie meer die van de 'vroedvrouw': dienstbaar aan wat geboren wil worden.
Je begeleidt je klant door je (op jouw beurt) te laten je geleiden door het proces van ontvouwing. Je bent erbij, je bent betrokken en je creëert condities. Zodat de waarheid van deze ziel zich bekend kan maken en de eigen wijsheid van de cliënt zelf wakker kan worden.

In de opleiding leer je om zicht te krijgen op de zielenweg van mensen. Je leert kijken voorbij het onderscheid tussen geluk en lijden en je kunt zien welke ervaringsgebieden iemand (meestal onbewust) voor zichzelf kiest of creëert..

De logische volgorde

Samengevat is er dus zowel sprake van een lineaire ontwikkelingsweg, die je ook je levensweg kunt noemen, en van een onmiddellijke toegankelijkheid van de grotere hoogten en dieptes in jezelf hier en nu. Dat laatste is niet afhankelijk van tijd of ontwikkeling, maar kun je zien als een directe 'shift' in het bewustzijn. In beide gevallen is de beweging van uiterlijk naar innerlijk naar 'heilig' de logische volgorde.
Want ook wanneer we een verticale bewustzijnssprong willen maken, dienen we te beginnen met het erkennen van de werkelijkheid, precies zoals die is, wanneer we vervolgens ook onze innerlijke beleving daarvan helemaal toelaten en omarmen, opent zich een grotere ruimte van stilte, ruimte en overgave.
Wat niet wil zeggen dat we er dan zijn: we dienen deze zelfde weg namelijk ook op aarde en door de tijd te gaan: om onze thema's te doorleven, onze oude pijn te helen, onze kwaliteiten tot vorm te brengen en niet in de laatste plaats onszelf doorlopend te oefenen in wakker bewustzijn en de gevoelvolle afstemming op onze innerlijke bewegingen.

Op onze lineaire weg door het leven is de volgorde outer-inner-secret evident: om te beginnen is noodzakelijk dat we kunnen overleven, een dak boven ons hoofd hebben en we onszelf en onze dierbaren een veilige, materiele bestaansgrond kunnen verschaffen. Daarmee creëren we de gezonde omstandigheden die het ons mogelijk maken om meer aangesloten te raken op wat ons innerlijk beweegt en motiveert, om ons bestaan van binnenuit te gaan ervaren.
Als we ons niet meer zoveel zorgen hoeven te maken over hoe we het in praktische zin redden, geeft ons dat de ruimte om onszelf intiemer te leren kennen en dichter betrokken te raken op onze innerlijke thema's, onze subjectieve gevoelens en verlangens.
Dan kan onze oriëntatie verschuiven van kwantiteit naar kwaliteit, van overleven naar leven, van onszelf redden naar onszelf uiten en ontplooien.
Als we dan nog verder geïnteresseerd blijven in onze groei en ontvouwing, dan raken we vanzelf meer betrokken op de grote levensvragen. We worden benieuwd naar wie we ten diepste zijn en wat de zin of betekenis van ons leven op zielsniveau is.

In de begeleideropleiding leer je de drie niveaus onderscheiden en de specifieke inhoudelijke thema's op elk niveau te herkennen. Je leert ook de vragen en kwesties van je cliënt naar die drie niveaus te vertalen en hoe je op ieder niveau de heling of de integratie van zo'n vraag of thema kunt helpen en ondersteunen.